اصول و نحوه اختلاط سموم و کودهای کشاورزی

0

اختلاط عبارت است از مخلوط کردن دو یا چند سم یا کود با هم و پاشش آنها روی گیاه هدف (درخت پسته، علف هرز و …). اختلاط سموم و کودهای کشاورزی عمدتا بخاطر صرفه جویی در وقت و هزینه سمپاشی صورت می گیرد و این در حالی است که چند آفت و بیماری همزمان در باغ یا مزرعه وجود داشته باشد.

اختلاط سموم و کودهای کشاورزی

اختلاط دو یا چند سم مختلف با هم و یا اختلاط آنها با کودها (کودهای محلولپاشی) یا اختلاط با ادجونتها یا افزودنی ها عملی است که صرفه اقتصادی دارد و موجب کاهش هزینه، زمان و انرژی کشاورز می شود و در پاره ای از موارد موجب افزایش کارآیی سموم (مثلا افزودن صابون به علف کش ها) می گردد.

با توجه به هزینه های بالای سم پاشی و محلول پاشی بصورت جداگانه، اختلاط سموم و کودهای محلول پاشی کاری جذاب برای بسیاری از کشاورزان محسوب می شود.  

هرچند، اختلاط مواد شیمیایی باید با احتیاط صورت گیرد چراکه برخی از مواد شیمیایی با هم ناسازگار هستند که در نتیجه موجب رسوب در تانک یا اختلال در هر یک از ترکیبات تشکیل دهنده مخلوط و گاهی هم سبب ناکارآیی مخلوط می شوند. این مقاله آمیخته شدن موفقیت آمیز ترکیبات و ایجاد اختلاط سازگار را توضیح می دهد.

اختلاط سموم و کودهای کشاورزی

مزایای اختلاط سموم و کودهای کشاورزی در مخزن سم پاش

مزیت اصلی مخلوط کردن ترکیبات در مخزن سمپاش ، بهره وری و راحتی است. همچنین به کاربر اجازه اجرای برنامه های عملیاتی می دهد تا به موقع و بر اساس شرایط آب و هوایی و مراحل رشدی آفات و یا محصول کشاورزی عمل کند. از دیگر مزیت های اختلاط سازگار سموم به موارد ذیل اشاره می شود:

  • بهبود کنترل برخی از آفات ویژه
  • گسترده کردن طیف کنترل آفات هدف
  • اجازه استفاده همزمان از نهاده کشاورزی همراه با کود، محرک های رشد زیستی و تنظیم کننده های رشد گیاهی
  • کاهش دفعات کاربرد و به تبع آن کاهش آسیب های وارده به محصولات کشاورزی و باقیمانده آفت کش ها در خاک
  • کاهش احتمال مقاومت به سموم دفع آفات با کاربرد همزمان ترکیبات دارای روش تاثیر چندگانه

مبانی اختلاط کودها با سموم کشاورزی

جهت اختلاط سازگار باید توجه داشت کدام ترکیبات قابلیت اختلاط با یکدیگر را دارند و در صورت وجود این قابلیت، مقدار مصرف آنها در بحث اختلاط دچار چه تغییری می‌شود. اولین و بهترین منبع برای آگاهی از گستره اختلاط‌پذیری مواد، لیبل یا برچسب روی بسته‌بندی اصلی آنهاست. توصیه‌ای که در اطلاعات فنی قریب به اتفاق سموم و کودها می‌توان مشترک یافت، این است که در صورت اختلاط، ابتدا در سطح کوچک به کار برده شود و بعد از رویت نتیجه و عدم  مشاهده تاثیر منفی، در سطح وسیع‌تر مصرف گردد.

اوره، نیترات پتاسیم و سولفات منیزیم، اختلاط موفقیت‌آمیزی با اکثر آفت‌کش‌ها در تولید گیاهان زینتی داشته‌اند. نیتروژن و پتاسیم به شکل نسبتا سریع از طریق برگ گیاه جذب می‌شوند. گیاهان دارای برگ‌های ظریف‌تر و نرم‌تر، تمایل بیشتر و موثرتری نسبت به گونه‌های با برگ و پوست ضخیم و مومی برای جذب مواد مغذی دارند.

برخی از تولید کنندگان، معمولا کود نیترات را نسبت به آمونیوم و اوره ترجیح می‌دهند. شواهد نشان می‌دهد افزودن اوره یا نیترات پتاسیم به ریزمغذی‌ها، باعث افزایش جذب عناصر در برخی شرایط می‌شود.

مطالب مرتبط
برخی واردکنندگان کود و سموم ۴۲۰۰ تومانی را به ۱۰ برابر قیمت می‌فروشند
روش تشخیص قابلیت اختلاط سموم کشاورزی با یکدیگر

چه کود ها و سمومی را می شود با هم اختلاط کرد

طی گزارشات متعدد، ترکیب قارچ‌کش تیوفانات متیل با عناصر غذایی نتیجه رضایت بخشی داشته است؛ با این حال، بهتر است در مقدار مصرفی عناصر غذایی در این اختلاط احتیاط نمود. چرا که افزایش مقدار ماده، لزوما افزایش میزان جذب آن را توسط گیاه به دنبال ندارد. توجه داشته باشید که مقدار مصرف هر ترکیب با توجه به نوع کاربرد آن که می‌‎تواند خاکی و یا از طریق محلولپاشی برگی باشد، متفاوت است.

برای انجام اختلاط در مخزن سم وکود، استثناهایی وجود دارد که از ترکیب آنها باید اجتناب کرد. یکی از این استثناها، ترکیبات مسی هستند. به عنوان مثال، فوزتیل آلومینیوم با برخی سموم قابل ترکیب است، اما از اختلاط آن با ترکیبات مسی و دیگر فلزات باید خودداری کرد. همچنین سعی نکنید آهک هیدراته یا دولومیت را با انواع کودها ترکیب کنید. چرا که این اقدام می تواند باعث آزاد شدن بیش از حد آمونیاک شود. مخلوط کردن نیترات کلسیم با کودهای فسفره باعث رسوب فسفات کلسیم می‌شود.

همچنین ترکیب کلسیم با کودهای سولفاته ممکن است موجب بروز برخی اختلالات شود. از اختلاط ترکیبات مسی با کودها و سموم بیولوژیک و باکتریایی هم باید پرهیز کرد.

ترکیبات کودی مانند اوره، نیترات‌پتاسیم، کلات‌های گلوکوفانات و سولفات‌منیزیم را می‌توان در مخزن کود با طیف وسیعی از قارچکش‌ها و حشره‌کش‌ها ترکیب نمود. غالب ترکیبات آهن کلاته نیز قابلیت اختلاط در مخزن کود را دارند. در مجموع، قبل از انجام اختلاط و ترکیب، برچسب آفتکش‌ها و کودها را با دقت مطالعه فرموده و به یاد داشته باشید که اگر مقدار اختلاط، بیش از سه ترکیب باشد، امکان بروز خطا و تاثیرات سوء وجود دارد.

اختلاط سموم و کودهای کشاورزی از چهار حالت خارج نیست

 1-اثر خنثی یا بی اثر:

این قضیه زمانی اتفاق می افتد که دو سم یا  کود با هم داخل تانکر ریخته می شود و اسپری آنها روی درختان تاثیر تشدید کنندگی یا کاهش دهندگی ندارد. انگار که دو سم یا کود را بصورت جداگانه پاشیده ایم.  بسیاری از کودها و سموم مختلف زمانی که با هم پاشیده می شوند این تاثیر یا خاصیت را دارند (تاثیر خنثی).

۲- اثرات تشدید کنندگی یا Synergistic: 

اثرات تشدید کنندگی زمانی اتفاق می افتند که دو یا چند سم مختلف زمانی که با هم اختلاط پیدا کنند تاثیرشان (از نظر کنترل آفات) بمراتب بیشتر از زمانی باشد که جداگانه روی گیاهان اسپری شوند. اثرات سینرژیستی برای ما سودمند هستند چون موجب کنترل بهتر آفات می شوند و حتی ممکن است موجب کاهش مصرف سموم شوند. برخی از افزودنی ها مانند برخی  روغن ها نیز ممکن است موجب اثرات تشدید کنندگی یا سینرژیستی  سموم شوند.

 3-اثرات آنتاگونیستی:

این اثرات مطلوب نیستند، بدین معنی که در صورت اختلاط سموم یا کودها بصورت همزمان با هم در داخل تانکر و یا مخزن اثرات مفید آنها نسبت به زمانی که هر کدام بصورت جداگانه بمصرف می رسند کمتر است. اثرات آنتاگونیستی موجب کاهش کنترل آفات می شوند. علاوه بر اثرات کاهش دهندگی ممکن است اثرات آنتاگونیستی موجب گیاهسوزی یا phytotoxicity شود.

 4-اثرات افزایش دهندگی:

اثرات افزایش دهندگی معمولا در صورت اختلاط آفت کش ها رخ نمی دهد و بیشتر ارتباط دارد با افزودن موادی که افزودنی یا additive نامیده می شوند (افزودنی+علف کش). مثلا افزودن صابون ها یا کود اوره به علف کش ها.

ناسازگاری در اختلاط سموم و کودهای کشاورزی

بحث مهم در اختلاط سموم و کودها و یا سایر ترکیبات بحث ناسازگاری است. ناسازگاری یا Incompatibility  زمانی رخ می دهد که اختلاط  دو یا چند سم یا آفت کش موجب عوارض نامطلوب شود. مثلا سمی با فرمولاسیون EC  را نمی توان با  با یک سم دارای فرمولاسیون WP مخلوط کرد.

یا سمومی که دارای فرمولاسیون EC هستند را نمی توان با قارچکشها یا علف کش ها اختلاط داد. همچنین باید از اختلاط سولفات آهن با علف کش های فنوکسی مانند تو فور دی اجتناب کرد، چون سبب مسدود شدن شلنگها و نازل های سم پاش می شود.

عوارض ناسازگاری ممکن است دو جنبه داشته باشد : اول ، جنبه فیزیکی  و دوم، جنبه شیمیایی. معمولا عدم سازگاری یا ناسازگاری بیشتر بصورت شیمیایی بروز پیدا می کند. ناسازگاری شیمیایی در حقیقت در هم ریختن مولکولهای سموم و کودهای شیمیایی از نظر شیمیایی است،  ولی در ناسازگاری فیزیکی، بیشتر قضیه جنبه فیزیکی دارد مانند رسوب کردن (گیر کردن شلنگ و نازل ها و…)، کریستالیزه شدن و غیره. بخصوص احتمال ناسازگاری کودهایی که دارای چگالی بالایی هستند با سموم آفت کش دور از ذهن نیست.

از نظر یک تقسیم بندی کلی ناسازگاری موجب ایجاد چهار حالت می شود:  اول، کم شدن تاثیر سموم یا کودها، دوم رسوب کردن و گیر کردن شلنگ ها و نازل ها،  سوم گیاهسوزی که علایم مختلفی ممکن است ایجاد کند و  چهارم، کاهش راندمان سم پاشی مثلا عدم همگونی قطر یا اندازه قطرات سم. اختلال دو سم با هم یا بیشتر برای کنترل همزمان دو یا چند آفت مختلف انجام می شود و باید در این مورد بسیار دقت کرد و مخصوصا به سیکل زندگی آفات مورد نظر و در نظر گرفتن مرحله حساس و ضربه پذیر آفت توجه کافی مبذول داشت. مثلا در اختلاط فنیتریتیون با کنسالت در اوایل فصل رشد.  

نمونه هایی از ناسازگاری اختلاط سموم و کود ها

فنیتریتیون برای کنترل سنک ها و زنجره و آفاتی که در داخل خوشه ها و لابلای دانه ها وجود دارند و کنسالت برای کنترل و عقب انداختن فعالیت طغیانی پسیل پسته در اواسط فصل بهار استفاده می شود و لذا اختلاط آنها تنها موجب هدر دادن هزینه،  وقت و انرژی می شود. در مورد علف کش ها هم باید دقت زیادی مبذول کرد. چون در مورد اختلاط دو علف کش با هم زیاد مبحث گیاهسوزی مطرح نیست و باید به این نکته دقت داشت که دو علف کش اثرات آنتاگونیستی روی هم نداشته باشند.

مثلا گلیفوسیت یا رانداپ قابل اختلاط با پاراکوات نمی باشد چون مکانیزم عمل این دوکاملا با هم متفاوت می باشد و استفاده همزمان سبب کاهش اثر بخشی هر یک از دو علف کش می شود. کیفیت سموم و کودها نیز در اختلاط اهمیت زیادی دارد. این احتمال وجود دارد که ناسازگاری بعلت کیفیت پایین کودها و سموم باشد.

باید به این نکته توجه داشت بسیاری از کودها با سموم قابل اختلاط نیستند و بهتر است ابتدا در سطح کم مورد آزمون قرار بگیرند و بعدا در سطح وسیع بمصرف برسند. میتوان تست ناسازگاری کود با سموم را روی چند گیاه یا درخت آزمایش کرد. اگر ناسازگاری بین سم و کود وجود داشته باشد حداکثر ظرف دو الی ۳ روز علایم ناسازگاری روی گیاه بروز خواهد یافت. در مورد کودهای حاوی درصد بالای عنصر مس(Cu)  یا کودهایی که حاوی عنصر کلسیم(Ca)  هستند، باید دقت کرد و بهتر است بصورت تنها اسپری شوند. در مورد ترکیباتی که دارای هیومیک اسید بالا هستند باید دقت کرد که اختلاط آنها با کودهای پتاسیمی دارای درصد پتاس بالا در سیستم آبکود یا سیستم محلولپاشی ممکن است ناسازگاری پیش آورد و بهتر است اختلاط صورت نگیرد.

 بهترین کار این است که ابتدا قبل از هر گونه اختلاط هر سم یا کود به موارد زیر توجه شود:

 1-لیبل یا برچسب سم یا کود بدقت مطالعه شود ،

۲- اسیدیته یا pH محلول چک شود، چون ممکن است اختلاط موجب بالا رفتن یا پایین رفتن بیش از حد       pH شود که این مشکل را می توان با افزودن بافرها حل کرد،

 3- قبل از اینکه در مقیاس وسیع اختلاط را تست کنید سعی کنید در مقیاس کم انجام داده و اگر از نظر سازگاری و بخصوص گیاهسوزی مشکلی نبود اختلاط در سطح وسیع انجام گیرد ،

۴- در مورد اختلاط کودها با سموم باید دقت زیادی کرد، چون برخی از کودها تاثیرات زیادی روی pH  تانکر می گذارند،

 5- برخی از سموم که دارای فرمولاسیون پودر وتابل یاWettable Powder هستند قابلیت اختلاط با سموم قابل حل در آب و امولسیفایرها را ندارند،

 6- از اختلاط کودها و سموم دارای اسیدیته بالا با کودها و سموم دارای اسیدیته پایین باید اجتناب شود،

 7- بهتر است بعد از اطمینان از سازگاری سریعا محلول پاشی یا سم پاشی انجام شود، چون گذشت زمان بخصوص در مورد آبهای قلیایی موجب تجزیه سم خواهد شد.

توصیه میگردد برای کاهش اثرات مبهم و احیانا زیان بار اختلاط ناسازگار:

  • – حداکثر، اختلاط فقط با  دو سم  و یا ترکیب انجام گیرد.
  • -ترکیبات کودی جداگانه محلول پاشی شوند.
  • -اگر تعداد آفات متنوع است  به اختلاط دو ماده اکتفا شود.
  • -از اضافه نمودن ترکیبات به تانک سمپاش قبل از اینکه ترکیبات قبلی حل شده باشند، خودداری شود.
  • -از اختلاط ترکیبات در صورت عدم وجود آب کافی در مخزن سمپاش خودداری گردد.
  • -از مخلوط کردن ترکیبات با ترتیب نامناسب اجتناب شود.
  • -از اختلاط ترکیبات با فرمولاسیون هایی که پیشتر آزمایش نشده اند خودداری شود.
  • مخلوط کردن ترکیبات همراه با همزدن بیش از حد موجب کف کردن مایعات قابل انتشار در آب شده و برعکس، هم زدن خیلی کم می تواند سبب حل نشدن فرمولاسیون های خشک شود.
  • هنگامیکه دمای هوا پایین است ، باید توجه داشت که اختلاط کند تر صورت گرفته و در نتیجه زمان اختلاط طولانی تر خواهد بود. هنگام اختلاط با ترکیبات یا ادجوانت های روغنی نیز باید جانب احتیاط رعایت گردد.

قواعد کلی در اختلاط مواد شیمیایی

هیچگاه دو محلول را نباید با هم مخلوط کرد. ابتدا آب را به ماده اول اضافه کرده، سپس ترکیب دوم، و بعد باقیمانده آب را.

به عنوان اصل ، بهتر است فرمولاسیون های مشابه را با هم مخلوط کرد. مثلا پودر وتابل را با پودر وتابل.

ترتیب اختلاط به شرح ذیل می باشد: ابتدا پودر وتابل ، سپس فرمولاسیون روان ریز خشک و سوسپانسیون تغلیظ شونده و بعد فرمولاسیون های قابل حل در آب ، سورفاکتانت ها ، اسپری های روغنی و امولسیون های تغلیظ شونده.

در هنگام اختلاط ، اصول زیر را باید به خاطر داشت:

  • بطور کلی ، ترکیبات با منشا اسیدی را نباید با مواد دارای منشا قلیایی (آهک یا صابون) مخلوط کرد.
  • مخلوط بردو بخوبی با اکثر ترکیبات باستثنای صابون یا آهک قابل اختلاط است.
  • اسپری های روغنی نمی توانند همراه با اهک یا مواد حاوی آهک استفاده شوند.  
  • سولفات نیکوتین، لایم سولفور، امولسیون های روغنی صابونی و غیر صابونی و صابون، حشره کش های تماسی هستند و روی حشرات مکنده تاثیر دارند.
  • مخلوط بردو، سولفور و لایم سولفور اصولا قارچ کش هستند و علیه بیماری های قارچی استفاده می گردند.
  • محلول های خیلی رقیق  معمولا غیر موثر هستند ، محلول های بسیار غلیظ نیز سبب اتلاف هزینه شده و موجب گیاه سوزی میشوند. رقیق یا غلیظ ساختن هر یک از ترکیبات موجود در یک مخلوط معمولا به همان روشی صورت می گیرد که برای رقیق یا غلیظ سازی آن ترکیبات به تنهایی  انجام می شود.

هنگام اختلاط توصیه های زیر را باید به خاطر سپرد:

توصیه اول:

اختلاط سموم حشره کش با کنه کش ها  با ملاحظه آنکه آیا امکان اختلاط پذیری وجود دارد یا خیر انجام شود.

توصیه دوم: 

اکثر کنه کش ها با قارچکش ها قابل اختلاط نیستند.

توصیه سوم:

با اینکه در برچسب کودها امکان اختلاط پذیری معمولا بلامانع  اعلام می شود، ولی حسب احتیاط بخاطر شرایط ویژه محلول پاشی در کود ها، بهتر است بتنهایی مصرف شوند.

توصیه چهارم:

در نظر گرفتن زمان حساس گیاه برای سمپاشی هنگام گلدهی و زمان برداشت می باشد . لذا رعایت جوانب احتیاط هنگام  سمپاشی در این زمان  کاملا ضروری است.

توصیه پنجم:

عوارض اختلاط غلط سمپاشی با زردی، نکروز، ریزش برگها و میوه، تغییر رنگ برگها و میوه، توقف رشد جوانه های انتهایی، عوارض تغییر رنگ نامشخص و یکطرفه و… بروز میکند.

توصیه ششم:

انجام آبیاری پیش از محلول پاشی عمدتا باعث کاهش اثرات سوء سمپاشی می شود.

اختلاط سموم و کودهای کشاورزی

مواردکلی که در اختلاط سموم باید رعایت گردد:

۱- در مورد کودها حتما باید تست اختلاط پذیری انجام گردد زیرا بعضی از آنها وقتی ابتدا در مخزن اضافه شوند بهتر حل می گردند و برخی دیگر برعکس وقتی که در آخر اضافه گردند.

۲- باید توجه داشت که سموم اسیدی با سموم قلیایی مخلوط نشوند و سموم حاوی ترکیبات مسی را با سایر سموم ترکیب نکنیم. این در حالی است که اختلاط سم‌هایی دارای ترکیبات گوگردی با سایر سموم و اختلاط حشره‌کش ها با قارچ‌کش هاو علف کش ها نیز عمل مطلوبی نمی باشد.

۳-از اختلاط حشره کش هایی که عملکردی یکسان دارند یا در یک گروه شیمیایی می باشند اجتناب نمایید. از جنبه مدیریت مقاومت، اگر یک حشره به یک حشره کش مقاوم است ، اختلاط با آفت کشی از همان گروه سبب ایجاد مقاومت تقاطعی نسبت به ترکیب دوم می شود. زیرا اختلاط این دو ترکیب موجب افزایش فشار انتخابی بر روی آفت می گردد. برای مثال، کاربامات ها و ارگانوفسفات ها دارای نحوه عمل یکسانی بر آفات می باشند و پیرتروئیدها و ددت دارای مقاومت تقاطعی همسان هستند.

۴-قارچکش اینفینیتو با ترکیبات مسی و کودهای تک عنصری حاوی عناصر سنگین با کودهای کلسیمی قابل اختلاط نمی باشند. ۵-علف کش‌های هورمونی مانند توفوردی با هیچ کدام از علف کش‌ها قابل اختلاط نیستند. ولی علفکش گرانستار با سموم نازک برگ کش مانند تاپیک و پوما سوپر قابل اختلاط می‌باشد.

نکاتی در مورد اختلاط سموم و کودهای کشاورزی :

برخی مواد کودی تمایل به ایجاد ترکیبات نامحلول و رسوبات دارند. رسوبات مواد مغذی را از هم جدا کرده و مانع از جذب آن ها توسط گیاه می شود و یا موجب گرفتگی سیستم های آبیاری می گردد. برای مثال کودهای حاوی کلسیم نباید با کودهای حاوی سولفات و فسفات مخلوط گردند.

جدول اختلاط عناصر غذایی:

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

تماس با ما ( اینجا کلیک کنید )