کود فسفاته و کاربرد آن در کشاورزی
کود فسفاته بعنوان یک عنصر ساختمانی در ساخت اسیدهای نوکلئیک نقش دارد این اسید ناقل اطلاعات ژنتیکی در گیاه میباشد. بنابراین نقش مهمی در بازتولید گیاهی و فعالیت متابولیکی گیاه نقش دارد که به طور غیرمستقیم برعملکرد محصولات تاثیر میگذارد.
کاربرد کود فسفاته
برای فهم دقیق کاربرد کود فسفاته، باید شناخت کاملی از مهمترین عنصر تشکیل دهنده این کود یعنی فسفر داشه باشید. بعد از نیتروژن، فسفر مهمترین ماده حیاتی مورد نیاز برای رشد و نمو گیاهان مختلف است. از کود فسفاته بیشتر در مناطقی که خاک در معرض شسته شدن بی رویه قرار دارد، استفاده میشود پس میتوان به راحتی تنیجه گرفت که کشاورزان مناطق مرطوب و پرباران، مشتریان ردیف اول این نوع از کودها هستند.
به طور کلی فسفرها منبع عالی تغذیه غلات مختلف همچون، گندم و جو هستند و به همین دلیل امنیت غذایی انسانها تا حدود زیادی به این عنصر حیاتی و کودهای حاوی آن وابسته است. لازم است بدانید که تعادل در مصرف این کود بسیار مهم است چرا که افراط در استفاده بیش از حد آن موجب سوختن گیاه شده و به قیمت نابودی تمامی دست رنج کشاورز و باغدار تمام میشود. پس برای جاوگیری از بروز چنین فاجعهای حتما پیش از اضافه کردن کود فسفاته به گیاه، خاک زمین خود را آزمایش کرده و با مهندس کشاورزی نیز مشورت کنید.
خواص کود فسفاته
با توجه به نقش حیاتی و تایثرگذار فسفر در رشد و نمو گیاهان مختلف، کود فسفاته بر بسیاری از فعالیتهای حیاتی گیاهان تاثیر گذار است. این کود به حفظ سطح انرژی در درون گیاه کمک کرده و همچنین آن را در به سراسر گیاه منتقل میکند و باغبانانی که قصد برداشت زودرس محصول خود را دارند باید از این کود استفاده کنند. مهمترین خواص کود فسفاته برای گیاه عبارتند از:
- سرعت رشد گیاه را افزایش داده و موجب کلفتی ساقهها میشود
- مقاومت گیاه را در برابر آبیاری با آب سرد افزایش میدهد
- از تأخیر در رسیدن دانه و رشد گیاه جلوگیری میکند
- باعث کاهش تعداد دانههای پوک میشود
- از تغییر رنگ برگ و باریک شدن آن جلوگیری میکند
- باعث افزایش تعداد دانهها و برگها میشود
- از تغییر رنگ و ریخته شدن برگهای قدیمی جلوگیری میکند
میزان محلول بودن و حرکت کود فسفاته
میزان محلول بودن و حرکت کود فسفر در خاک بسیار محدود است باید کود را قبل از کاشت به خاک داد و مستقیما به صورت نواری در نزدیکی ریشه گیاه قرار داد.
فسفر باقی مانده و جذب نشده در خاک میتواند باعث الودگی اب ها شود و این الودگی آب ها تاثیراتی بر روی زمین ها کشارزی میگذارد.
آبی که با فسفر آلوده شده باشد آب آئوتروفیکی نامیده میشود و از معایب این آب ها رشد بیش از حد گیاهان و جلبک ها در اطراف این آب ها است. که میتواند برای نوشیدن ، صنعت ماهیگری مشکل ایحاد کند.
کود فسفاته و انواع آن
سوپر فسفات
تک (SSP)، دی سوپر فسفات (DSP) و تری سوپر فسفات (TSP) هنگامی که بیشترین نوع کود را داشتند، با غلظت P2O5 حدود ۱۲٪ تا ۴۶٪ بود. با این حال، محبوبیت آنها در دهه های اخیر کاهش یافته است.
فسفات آمونیاک ؛ فسفات دی آمونیوم (DAP) و مونوم آمونیوم (MAP)
این نوع از کود شیمیایی که پرمصرف ترین نوع کودهای فسفاته می باشد گاهی با نام کود شیمیایی سیاه نیز شناخته می شود. شامل واکنش WPA با آمونیاک است. با توجه به مزایای نیتروژن و فسفات با هم، این نوع کود شیمیایی سیاه برای تبدیل شدن به بهترین کود که بیش از ۵۰ درصد از کل کود مصرفی را تشکیل می دهند، تکامل یافته است.
کودهای مخلوط (NPK,NPS)
سایر کودهای پیچیده حاوی ترکیبی از مواد مغذی اولیه و ثانویه و همچنین میکرو ارگانیسم ها. تقاضا برای این کود ها همچنان به سرعت رشد می کند.
به خصوص برای کسانی نیاز به کودهایی دارند که حاوی گوگرد و عناصر مختلف (روی، بروم، مولیبدن، مس، منگنز و آهن)باشد.
فسفر، همراه با نیتروژن و پتاسیم، یکی از سه عنصر مهم مغذی است که گیاهان نیاز دارند و ماده اصلی در کود سیاه است. نگهداری در سطوح مناسب کمک می کند تا گیاه انرژی به دست آورد و ذخیره کند، و همچنین انتقال آن در سراسر گیاه نه تنها باعث رشد ریشه ها، گل ها و میوه ها می شود.
بلکه برای شادابی سبزیجات مصرفی میشود همچنین به باغبانانی که برای برداشت های اولیه از محصولاتشان مراقبت می کنند، به پیشرفت زودرس کمک می کند.
فسفر در بسیاری از مواد طبیعی وجود دارد، مواد آلی مانند کود کمپوست و ورمی کمپوست دارای مقداری فسفر به شکل آلی می باشند.
مطالب مرتبط:
کود سولفات منگنز و کاربرد آن در کشاورزی و باغداری
عملکرد کود سیلیس پتاس در کاشت برنج
مشخصات فنی برخی از کودهای فسفاته (سیاه)
کود دی آمونیوم فسفاتDAP
قطر دانه ها دارای ۲تا۴ میلیمتر و بر روی درختان میوه اثر مشابه سوپرفسفات تریپل (TSP) است. خاصیت اسید زدایی این کود به علت یون آمونیوم موجود در آن بیشتر از سوپر فسفات میباشد.
کود سوپرفسفات تریپل(غلیظ)
قطر دانه ها ۲ تا ۴ میلیمتر است و اندکی اسیدزا بوده ولی در خاک های اهکی تاثیری بر روی pH خاک ندارد.برخلاف سوپر فسفات ساده ، گچ به صورت ناخالص در این کود وجود ندارد.
کود مونو فسفات آمونیوم(MAP)
کودی محلول در سیستم آبیاری قطره ای و سایر روش های آبیاری تحت فشار میتوان از آن به سهولت استفاده کرد.